Ana loda....
|
Latsa & Riƙe don Ja Shi Gabaɗaya |
|||
|
Danna nan don rufewa |
|||
Tambaya 2 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ojú Òÿùpá, apá kìíní ni ìbéèrè dá lé.
Nínú ìtàn Oríkõ, kí ni Õrúnmìlà fi obì aláwë-mëta tí ó gbà löwö Jégéjégé ÿe?
Tambaya 3 Rahoto
ÌßÊßE
Òrìÿà ti àwôn Yorùbá gbàgbö pé ó jé àpççrç àwôn baba-þlá tó ti kú ni
Bayanin Amsa
Ìdí nìyçn tí wön fi þ ki awôn eégún ní ‘ará õrun kìninkin’.
Tambaya 4 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àjà ló lçrù ni ìbéèrè dá lé.
Níbo ni àwôn ôlöpàá ti rí oko igbó?
Bayanin Amsa
ße ni wön dôdç àwôn òdaràn dé ibê
Tambaya 5 Rahoto
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Orí loníÿe, êdá làyànmö.
Àkúnlêyàn òun ni àdáyébá.
A délé ayé tán ojú þ kán gbogbo wa;
Orí níí ÿatökùn fúnni.
Ìgbà ti ara ènìyàn kò yá,
Òògùn ló lôjö kan ìpönjú,
Orí ló lôjö gbogbo.
Orí çni làwúre çni;
Orí ló yç kénìyàn ó sìn.
Báa bá wálé ayé táa lówó löwö,
Àyànmö ni.
Bí a sì wà lókèèrè, táyé þ yö wa wò níkõrõ,
ßebí orí ló sohun gbogbo.
Ohun ti Táyé þ ÿe tó fi lówó löwö,
Òun ni Këhìndé ÿe tó dolòsì.
Ç má fõrõ àyànmö wéra.
Nítori ohun ti a yàn, õtõõtõ ni,
Báyé bá yçni, ÿebí orí inú çni ni.
Báa bá dènìyàn þlá, ohun táa dì mö kádàrá ni.
Ohun ti a rù lórí, látòde õrun wá ni.
Kò séèyàn ti í paÿô àgùntàn-án dà.
Táyé bá ÿelá tílá fi kó,
Téniyàn ÿekàn tíkàn bá wêwù êjê
Táyé náà bá tún taÿô ìjímèrè bepo
Ká rántí pé ohun táa mú wáyé látòde õrun ni
Kò sëni pa Lágbájá,
Kò sëni pa Làkáÿègbè;
Ó ti wà nínú àkôölê rê ni.
Orí jà ó joògùn
Orí là bá máa bô löjö gbogbo
Orí ni ààbò çni,
Kò sórìÿà ti þ gbeni lëyìn orí çni.
Bénìyàn bá ní wàhálà, orí ni yóò ké sí.
Máà bënìkan sô,
Nítorí ènìyàn kò fêni förõ, à forí çni.
A délé ayé tán ojú þ kán gbogbo wa túmõ sí péBayanin Amsa
Èyí ni pé àwa êda kì í yan sùúrù láàyò nínú ohun tí a þ ÿe
Tambaya 6 Rahoto
ÌßÊßE
Õkan lára ohun-èlò ti Yorùbá fi máa þ ÿe õÿö sí ara ômô tuntun ni
Bayanin Amsa
Yorùbá a ní “kì í tán nínú igbá osùn ká má rí fi pa ômô lára”.
Tambaya 7 Rahoto
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Orí loníÿe, êdá làyànmö.
Àkúnlêyàn òun ni àdáyébá.
A délé ayé tán ojú þ kán gbogbo wa;
Orí níí ÿatökùn fúnni.
Ìgbà ti ara ènìyàn kò yá,
Òògùn ló lôjö kan ìpönjú,
Orí ló lôjö gbogbo.
Orí çni làwúre çni;
Orí ló yç kénìyàn ó sìn.
Báa bá wálé ayé táa lówó löwö,
Àyànmö ni.
Bí a sì wà lókèèrè, táyé þ yö wa wò níkõrõ,
ßebí orí ló sohun gbogbo.
Ohun ti Táyé þ ÿe tó fi lówó löwö,
Òun ni Këhìndé ÿe tó dolòsì.
Ç má fõrõ àyànmö wéra.
Nítori ohun ti a yàn, õtõõtõ ni,
Báyé bá yçni, ÿebí orí inú çni ni.
Báa bá dènìyàn þlá, ohun táa dì mö kádàrá ni.
Ohun ti a rù lórí, látòde õrun wá ni.
Kò séèyàn ti í paÿô àgùntàn-án dà.
Táyé bá ÿelá tílá fi kó,
Téniyàn ÿekàn tíkàn bá wêwù êjê
Táyé náà bá tún taÿô ìjímèrè bepo
Ká rántí pé ohun táa mú wáyé látòde õrun ni
Kò sëni pa Lágbájá,
Kò sëni pa Làkáÿègbè;
Ó ti wà nínú àkôölê rê ni.
Orí jà ó joògùn
Orí là bá máa bô löjö gbogbo
Orí ni ààbò çni,
Kò sórìÿà ti þ gbeni lëyìn orí çni.
Bénìyàn bá ní wàhálà, orí ni yóò ké sí.
Máà bënìkan sô,
Nítorí ènìyàn kò fêni förõ, à forí çni.
Ìdí ti akéwì fi ní ká bórí sô ká máà bënìkan sô ni pé
Bayanin Amsa
Yorùbá þ pa á lówe pé “Ènìyàn kò fê ká rçrù ká sõ, orí çni ló þ yôní”
Tambaya 8 Rahoto
ÈDÈ
Àpççrç õrõ àyálò níbi tí köþsónáýtì ti parí õrõ ni
Bayanin Amsa
Láti inú èdè Gêësì “thug” ni a ti yá õrõ yìí lò; ìlànà òfin õrõ Yorùbá ló jë ká fí fáwëlì i parí rê nígbà tí a pèé.
Tambaya 9 Rahoto
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Ôba Fadérera ní oko kòkó àti oko obì, ó ní oko iÿu àti oko òwú, ilá inú oko rè ni gbogbo ìlú gbójú lé, iÿu àkùrõ rê níí kökö yôjú sí ôjà. Oko ôba gbòòrò púpõ.Sé ìgbà púpõ ni õpõlôpõ ènìyàn þ lô láti ÿiÿç õfë fún ôba. Ôba tún fi ôgbôn ÿe é tó bëê tí irè oko rê kò wön tó ti çlòmíràn.
Ôba Fadérera bí ômôkùnrin kan tí ó fëràn púpõ. Ômô ôba yìí kì í ÿe iÿë kankan, àfi ki ó máa ÿiré nínu ôgbà baba rê. Àwôn ìránÿë põ láti fún un ní gbogbo ohun tí ó bá þ fë. Aÿô tuntun ni ômô ôba þ wõ ní ojoojúmö. Ôba kë ômô náà bí çyin ojú, ó kë ç pêlú ohun ìní àti ìránÿë.
Ohun kan wá jë êdùn ôkàn àwôn ará ìlú Êyìn-Õla. Ohun náà ni pé, ìkòokò a máa dédé wô ìlú láti gbé ewúrë tàbí àgùntàn wôn lô. Ní ìgbà púpõ ni àwôn ará ìlú ti lô ké bá ôba kí ó bá àwôn yanjú õràn tí ó dé bá wôn. Nígbà tí ó ÿe wàyí o, àwôn ìkòokò pàápàá wá tún ara mú, wön bêrê sí í gbé àwôn ômô ará ìlú Êyìn-õla. Àwôn ìlú tún ké lô sí õdõ õba, ÿùgbön ôba kò ka õrõ náà sí rárá.
Ní ôjö kan nígbà tí ômô ôba Fadérera àti àwôn çmêwà bàbá rê þ ÿiré lórí pápá tí ó wà lëbàá ààfin, ìkòokò þlá kan yô sí wôn, ó sì gbé ômô ôba lô ráúráú. Nígbà tí ôba gbö ohun tí ó ÿçlê, ó kígbe ní ohùn rara.
Õrõ náà wá ya gbogbo ìlú lënu nítorí pé ôba pàÿç lësêkçsê pé kí gbogbo àwôn ôdç atamátàsé ìlú jáde, kí wön sì pa gbogbo ìkòokò tí ó wà agbègbè náà. Sùgbön ìkòokò tí pa ômô ôba Fadérera jç. Êpa kò bóró mö.
Ìtumõ ráúráú nínú àyôkà yìí ni
Tambaya 10 Rahoto
ÈDÈ
Õrõ wo ni kò ní apààlà sílébù nínú Olú á ra bàtà?
Bayanin Amsa
“Á” nìkan ni kò ÿe é gé sí sílébú nínú gbogbo õrõ inú gbólóhùn náà.
Tambaya 11 Rahoto
ÈDÈ
‘Ìwô ni’
Nínú gbólóhùn yìí, ni jë õrõ
Bayanin Amsa
“ni” nìkan ni ó ÿìÿë õrõ-ìÿe nínú gbólóhùn yìí.
Tambaya 12 Rahoto
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Ôba Fadérera ní oko kòkó àti oko obì, ó ní oko iÿu àti oko òwú, ilá inú oko rè ni gbogbo ìlú gbójú lé, iÿu àkùrõ rê níí kökö yôjú sí ôjà. Oko ôba gbòòrò púpõ.Sé ìgbà púpõ ni õpõlôpõ ènìyàn þ lô láti ÿiÿç õfë fún ôba. Ôba tún fi ôgbôn ÿe é tó bëê tí irè oko rê kò wön tó ti çlòmíràn.
Ôba Fadérera bí ômôkùnrin kan tí ó fëràn púpõ. Ômô ôba yìí kì í ÿe iÿë kankan, àfi ki ó máa ÿiré nínu ôgbà baba rê. Àwôn ìránÿë põ láti fún un ní gbogbo ohun tí ó bá þ fë. Aÿô tuntun ni ômô ôba þ wõ ní ojoojúmö. Ôba kë ômô náà bí çyin ojú, ó kë ç pêlú ohun ìní àti ìránÿë.
Ohun kan wá jë êdùn ôkàn àwôn ará ìlú Êyìn-Õla. Ohun náà ni pé, ìkòokò a máa dédé wô ìlú láti gbé ewúrë tàbí àgùntàn wôn lô. Ní ìgbà púpõ ni àwôn ará ìlú ti lô ké bá ôba kí ó bá àwôn yanjú õràn tí ó dé bá wôn. Nígbà tí ó ÿe wàyí o, àwôn ìkòokò pàápàá wá tún ara mú, wön bêrê sí í gbé àwôn ômô ará ìlú Êyìn-õla. Àwôn ìlú tún ké lô sí õdõ õba, ÿùgbön ôba kò ka õrõ náà sí rárá.
Ní ôjö kan nígbà tí ômô ôba Fadérera àti àwôn çmêwà bàbá rê þ ÿiré lórí pápá tí ó wà lëbàá ààfin, ìkòokò þlá kan yô sí wôn, ó sì gbé ômô ôba lô ráúráú. Nígbà tí ôba gbö ohun tí ó ÿçlê, ó kígbe ní ohùn rara.
Õrõ náà wá ya gbogbo ìlú lënu nítorí pé ôba pàÿç lësêkçsê pé kí gbogbo àwôn ôdç atamátàsé ìlú jáde, kí wön sì pa gbogbo ìkòokò tí ó wà agbègbè náà. Sùgbön ìkòokò tí pa ômô ôba Fadérera jç. Êpa kò bóró mö.
Kí ni ó fún Ôba Fadérera lólìkí?
Tambaya 13 Rahoto
Bayanin Amsa
Lëyìn ìfójúsóde, tí õdõkùnrin bá ti rí obìnrin tó wù ú láti fë, ojúÿe àwôn òbí ló kù làti ÿe ìwádìí nípa irú ilé tí ômôbìnrin náà ti wá.
Tambaya 14 Rahoto
Bayanin Amsa
Wôn þ ÿe eléyìí láti tàbùkù ìyàwo tí ôkô rê kò bá nílé àti àwôn òbí rê ni.
Tambaya 15 Rahoto
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Orí loníÿe, êdá làyànmö.
Àkúnlêyàn òun ni àdáyébá.
A délé ayé tán ojú þ kán gbogbo wa;
Orí níí ÿatökùn fúnni.
Ìgbà ti ara ènìyàn kò yá,
Òògùn ló lôjö kan ìpönjú,
Orí ló lôjö gbogbo.
Orí çni làwúre çni;
Orí ló yç kénìyàn ó sìn.
Báa bá wálé ayé táa lówó löwö,
Àyànmö ni.
Bí a sì wà lókèèrè, táyé þ yö wa wò níkõrõ,
ßebí orí ló sohun gbogbo.
Ohun ti Táyé þ ÿe tó fi lówó löwö,
Òun ni Këhìndé ÿe tó dolòsì.
Ç má fõrõ àyànmö wéra.
Nítori ohun ti a yàn, õtõõtõ ni,
Báyé bá yçni, ÿebí orí inú çni ni.
Báa bá dènìyàn þlá, ohun táa dì mö kádàrá ni.
Ohun ti a rù lórí, látòde õrun wá ni.
Kò séèyàn ti í paÿô àgùntàn-án dà.
Táyé bá ÿelá tílá fi kó,
Téniyàn ÿekàn tíkàn bá wêwù êjê
Táyé náà bá tún taÿô ìjímèrè bepo
Ká rántí pé ohun táa mú wáyé látòde õrun ni
Kò sëni pa Lágbájá,
Kò sëni pa Làkáÿègbè;
Ó ti wà nínú àkôölê rê ni.
Orí jà ó joògùn
Orí là bá máa bô löjö gbogbo
Orí ni ààbò çni,
Kò sórìÿà ti þ gbeni lëyìn orí çni.
Bénìyàn bá ní wàhálà, orí ni yóò ké sí.
Máà bënìkan sô,
Nítorí ènìyàn kò fêni förõ, à forí çni.
Nínú ìlà 14-15, ohun ti akéwì sô nípa Táyé àti Këhìndé ni pé
Bayanin Amsa
Yorùbá a máa wí pé “Ibi tí Táyé tí yan orí, Këhìndé kò yan tirê níbê”.
Tambaya 16 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ààrò Mëta ni ìbéèrè dá lé.
‘Ilé ayé kò tó nýkan
Àtubõtán làgbà nínú ohun tó wà lókè eèpê ...
ßùgbön ôjö àtisùn lçbô’
Nínú Àtubõtán, àtubõtán túmö sí
Bayanin Amsa
Èyí ni ìgbà tí a bá ti dàgbà, tí ôjö ayé çni kò pë mö.
Tambaya 17 Rahoto
ÈDÈ
ße ìtumõ ‘I am at my wits’ end on this issue’.
Tambaya 18 Rahoto
ÈDÈ
‘Një o gbö kí o panumö’, jë gbólóhùn
Bayanin Amsa
Panumö ni èdè àÿç tó wà n’inú gbólóhùn náà.
Tambaya 19 Rahoto
ÈDÈ
Gbólóhùn tó fi àsìkò afànámónìí hàn ni
Bayanin Amsa
Gbólóhùn yìí fi hàn pé çni náà ti lô ÿùgbön kò fi àkokò tó lô hàn.
Tambaya 20 Rahoto
ÈDÈ
Éwo ló bá ìlànà àkôtö òde-òní mu?
Bayanin Amsa
Gbólóhùn yíì ló bá ìlànà àkôtö òde-òní mu dáadáa.
Tambaya 22 Rahoto
ÌßÊßE
‘Tìpêtipç-n-tìrán:Ikun imú arúgbó kì í já bõrõbõrõTìpêtipç-n-tìrán’.
Ibi eré ìdárayá wo ni a ti sábà máa þ gbó ìpèdè òkè yìí?
Bayanin Amsa
Çkç jë õkan nínú eré ìdárayá nílê Yorúbá. Wön þ pe ìpèdè yìí nígbàtí wón bá þ lö tínínrín.
Tambaya 23 Rahoto
ÌßÊßE
Ká ní õyàyà, ká kóni möra, ká sì ÿe ohun tó tö ní ìwà
Bayanin Amsa
Ìwõnyí jë díê nínú àwôn ìwà rere t’o gbödõ jç ômôlúwàbí lógún.
Tambaya 24 Rahoto
ÈDÈ
Àtúnkô fún Adé na Olú nípa lílo õrõ-aröpò-orúkô dípò Olú ni
Tambaya 25 Rahoto
ÈDÈ
Õrõ-aröpò-orúkô çnì kìíní õpõ ní ipò àbõ ni
Bayanin Amsa
Bí àpççrç, Olú ti rí wa
dípò Olú ti rí Adé, Olú àti èmi.
Tambaya 26 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ojú Òÿùpá, apá kìíní ni ìbéèrè dá lé.
Nínú ìtàn Ìjà Ìlêkê, kí ni Kékeré awo ní kí ôba fi bô òrìÿà odù?
Tambaya 27 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ààrò Mëta ni ìbéèrè dá lé.
Nínú Ìtëlörùn çni tí ó ní ìtëlörùn náà ni ó
Bayanin Amsa
Èyí ni çni tó gbà pé bí a se wáyé kì í yê.
Tambaya 28 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àbíkú S’olóògùn D’èké ni ìbéèrè dá lé.
Ìdí tí Sùnmönù àti àwôn õrë rê fi gbìmo láti bç õwê sí ßêgbêjí ni pé
Bayanin Amsa
Èrò ti wôn ni pé ilé-çjö yóò ju ÿêgbêjí olóògùn sëwõn ÿùgbön ibi tí wön fójú sí, õnà kò gbabê.
Tambaya 29 Rahoto
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Orí loníÿe, êdá làyànmö.
Àkúnlêyàn òun ni àdáyébá.
A délé ayé tán ojú þ kán gbogbo wa;
Orí níí ÿatökùn fúnni.
Ìgbà ti ara ènìyàn kò yá,
Òògùn ló lôjö kan ìpönjú,
Orí ló lôjö gbogbo.
Orí çni làwúre çni;
Orí ló yç kénìyàn ó sìn.
Báa bá wálé ayé táa lówó löwö,
Àyànmö ni.
Bí a sì wà lókèèrè, táyé þ yö wa wò níkõrõ,
ßebí orí ló sohun gbogbo.
Ohun ti Táyé þ ÿe tó fi lówó löwö,
Òun ni Këhìndé ÿe tó dolòsì.
Ç má fõrõ àyànmö wéra.
Nítori ohun ti a yàn, õtõõtõ ni,
Báyé bá yçni, ÿebí orí inú çni ni.
Báa bá dènìyàn þlá, ohun táa dì mö kádàrá ni.
Ohun ti a rù lórí, látòde õrun wá ni.
Kò séèyàn ti í paÿô àgùntàn-án dà.
Táyé bá ÿelá tílá fi kó,
Téniyàn ÿekàn tíkàn bá wêwù êjê
Táyé náà bá tún taÿô ìjímèrè bepo
Ká rántí pé ohun táa mú wáyé látòde õrun ni
Kò sëni pa Lágbájá,
Kò sëni pa Làkáÿègbè;
Ó ti wà nínú àkôölê rê ni.
Orí jà ó joògùn
Orí là bá máa bô löjö gbogbo
Orí ni ààbò çni,
Kò sórìÿà ti þ gbeni lëyìn orí çni.
Bénìyàn bá ní wàhálà, orí ni yóò ké sí.
Máà bënìkan sô,
Nítorí ènìyàn kò fêni förõ, à forí çni.
Ìtumõ kádàrá nínú ewì yìí ni
Bayanin Amsa
The theme or moral lesson of this poem is about the importance of destiny, or "kádàrá" in Yoruba language. The poem emphasizes that destiny is determined by one's head or inner being, and that no one can change it. It also suggests that when one is facing difficulties in life, they should trust in their destiny and not lose hope, as it is their ultimate guide. Therefore, the answer is "ìpín", which means "destiny" in Yoruba language.
Tambaya 30 Rahoto
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Orí loníÿe, êdá làyànmö.
Àkúnlêyàn òun ni àdáyébá.
A délé ayé tán ojú þ kán gbogbo wa;
Orí níí ÿatökùn fúnni.
Ìgbà ti ara ènìyàn kò yá,
Òògùn ló lôjö kan ìpönjú,
Orí ló lôjö gbogbo.
Orí çni làwúre çni;
Orí ló yç kénìyàn ó sìn.
Báa bá wálé ayé táa lówó löwö,
Àyànmö ni.
Bí a sì wà lókèèrè, táyé þ yö wa wò níkõrõ,
ßebí orí ló sohun gbogbo.
Ohun ti Táyé þ ÿe tó fi lówó löwö,
Òun ni Këhìndé ÿe tó dolòsì.
Ç má fõrõ àyànmö wéra.
Nítori ohun ti a yàn, õtõõtõ ni,
Báyé bá yçni, ÿebí orí inú çni ni.
Báa bá dènìyàn þlá, ohun táa dì mö kádàrá ni.
Ohun ti a rù lórí, látòde õrun wá ni.
Kò séèyàn ti í paÿô àgùntàn-án dà.
Táyé bá ÿelá tílá fi kó,
Téniyàn ÿekàn tíkàn bá wêwù êjê
Táyé náà bá tún taÿô ìjímèrè bepo
Ká rántí pé ohun táa mú wáyé látòde õrun ni
Kò sëni pa Lágbájá,
Kò sëni pa Làkáÿègbè;
Ó ti wà nínú àkôölê rê ni.
Orí jà ó joògùn
Orí là bá máa bô löjö gbogbo
Orí ni ààbò çni,
Kò sórìÿà ti þ gbeni lëyìn orí çni.
Bénìyàn bá ní wàhálà, orí ni yóò ké sí.
Máà bënìkan sô,
Nítorí ènìyàn kò fêni förõ, à forí çni.
Kókó inú ewì yìí ni pé
Bayanin Amsa
Ohun tí a bá ti yàn löwö orí láti ìsálú õrun kò ÿe é yí padà
Tambaya 31 Rahoto
ÌßÊßE
Òdiwõn ojúgbà láàrin ìlú ni
Bayanin Amsa
Çgbë çnì tàbí akçgbë çni ni çni tí a jô jç ômô ôdún kan náà tàbí tí a fi osù díê ju ara wa lô.
Tambaya 32 Rahoto
ÌßÊßE
Àwôn Yorùbá máa þ lo ewé efinrin fún
Bayanin Amsa
Eyí ní í ÿe pêlú ìgbàgbö Yorùbá nípa òògùn ìbílê.
Tambaya 33 Rahoto
ÈDÈ
‘Owó tí mo yá tán’
Irú awë-gbólóhùn wo ni tí mo yá?
Bayanin Amsa
The proverb ‘Owó tì mo yá tán’ is in the Yoruba language, one of the major languages spoken in Nigeria. It translates to "The hand that I used to eat is the same hand that I used to dig the grave". The proverb means that the same resources or tools that one uses to achieve success or accomplishment can also be used to bring about one's downfall or failure. The answer to the question "Irú awë-gbólóhùn wo ni tì mo yá?" is Aÿàpèjúwe. This is because the phrase "tì mo yá tán" is a popular saying in Yoruba culture, and it is commonly associated with the Aÿàpèjúwe drum.
Tambaya 34 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ààrò Mëta ni ìbéèrè dá lé.
Nínú Èkùrö Lalábàákú Êwà, akéwì sô pè òun ní ìfë àtôkànwà sí
Bayanin Amsa
Nítorí pé ó pë tó ti þ fi ìfë kéwì, kì í ÿe nítorí àtijç nikan.
Tambaya 35 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ìwúre Níbi Àÿeyç ni ìbéèrè dá lé.
Nínú Ìwúre Níbi Ìköÿëyege, tá ló köÿë yege?
Bayanin Amsa
Ìwé Ìwúre Níbi Àÿeyç is a Yoruba Christian hymnal containing various hymns for use during worship. Within the hymn called Ìköÿëyege, there is a call-and-response section where the leader says a phrase and the congregation responds with another phrase. The correct response to the phrase "Tá ló köÿë yege?" is "Àdùkë", which means "The righteous one."
Tambaya 36 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ìwúre Níbi Àÿeyç ni ìbéèrè dá lé.
‘Êyin bàbá wa tó wà níkàlê’
Nínú Ìwúre Níbi Àsè Ìÿílé, çsç òkè yìí töka sí àwôn
Bayanin Amsa
Èdè àpönlé ni baba jë fún àwôn ôba ti wôn wà ní ìkàlê.
Tambaya 37 Rahoto
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Ôba Fadérera ní oko kòkó àti oko obì, ó ní oko iÿu àti oko òwú, ilá inú oko rè ni gbogbo ìlú gbójú lé, iÿu àkùrõ rê níí kökö yôjú sí ôjà. Oko ôba gbòòrò púpõ.Sé ìgbà púpõ ni õpõlôpõ ènìyàn þ lô láti ÿiÿç õfë fún ôba. Ôba tún fi ôgbôn ÿe é tó bëê tí irè oko rê kò wön tó ti çlòmíràn.
Ôba Fadérera bí ômôkùnrin kan tí ó fëràn púpõ. Ômô ôba yìí kì í ÿe iÿë kankan, àfi ki ó máa ÿiré nínu ôgbà baba rê. Àwôn ìránÿë põ láti fún un ní gbogbo ohun tí ó bá þ fë. Aÿô tuntun ni ômô ôba þ wõ ní ojoojúmö. Ôba kë ômô náà bí çyin ojú, ó kë ç pêlú ohun ìní àti ìránÿë.
Ohun kan wá jë êdùn ôkàn àwôn ará ìlú Êyìn-Õla. Ohun náà ni pé, ìkòokò a máa dédé wô ìlú láti gbé ewúrë tàbí àgùntàn wôn lô. Ní ìgbà púpõ ni àwôn ará ìlú ti lô ké bá ôba kí ó bá àwôn yanjú õràn tí ó dé bá wôn. Nígbà tí ó ÿe wàyí o, àwôn ìkòokò pàápàá wá tún ara mú, wön bêrê sí í gbé àwôn ômô ará ìlú Êyìn-õla. Àwôn ìlú tún ké lô sí õdõ õba, ÿùgbön ôba kò ka õrõ náà sí rárá.
Ní ôjö kan nígbà tí ômô ôba Fadérera àti àwôn çmêwà bàbá rê þ ÿiré lórí pápá tí ó wà lëbàá ààfin, ìkòokò þlá kan yô sí wôn, ó sì gbé ômô ôba lô ráúráú. Nígbà tí ôba gbö ohun tí ó ÿçlê, ó kígbe ní ohùn rara.
Õrõ náà wá ya gbogbo ìlú lënu nítorí pé ôba pàÿç lësêkçsê pé kí gbogbo àwôn ôdç atamátàsé ìlú jáde, kí wön sì pa gbogbo ìkòokò tí ó wà agbègbè náà. Sùgbön ìkòokò tí pa ômô ôba Fadérera jç. Êpa kò bóró mö.
Ohun ti ó mú irè oko ôba tà ju ti ará ìlú lô ni pé
Bayanin Amsa
The passage is written in Yoruba, a language spoken in Nigeria, and the question asks about a specific event mentioned in the text. Based on the context, the answer is that "irè oko ôba kò wön" (the harvest of the king's farm did not belong to them). This is because the passage describes how the people of the town were ordered by the king to bring all their crops to him and how a certain man named Fadérera had a bountiful harvest on his farm. However, when the king asked for his share, Fadérera did not give him any because the harvest did not belong to him, but to the gods. As a result, the king became angry and punished Fadérera.
Tambaya 38 Rahoto
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Ôba Fadérera ní oko kòkó àti oko obì, ó ní oko iÿu àti oko òwú, ilá inú oko rè ni gbogbo ìlú gbójú lé, iÿu àkùrõ rê níí kökö yôjú sí ôjà. Oko ôba gbòòrò púpõ.Sé ìgbà púpõ ni õpõlôpõ ènìyàn þ lô láti ÿiÿç õfë fún ôba. Ôba tún fi ôgbôn ÿe é tó bëê tí irè oko rê kò wön tó ti çlòmíràn.
Ôba Fadérera bí ômôkùnrin kan tí ó fëràn púpõ. Ômô ôba yìí kì í ÿe iÿë kankan, àfi ki ó máa ÿiré nínu ôgbà baba rê. Àwôn ìránÿë põ láti fún un ní gbogbo ohun tí ó bá þ fë. Aÿô tuntun ni ômô ôba þ wõ ní ojoojúmö. Ôba kë ômô náà bí çyin ojú, ó kë ç pêlú ohun ìní àti ìránÿë.
Ohun kan wá jë êdùn ôkàn àwôn ará ìlú Êyìn-Õla. Ohun náà ni pé, ìkòokò a máa dédé wô ìlú láti gbé ewúrë tàbí àgùntàn wôn lô. Ní ìgbà púpõ ni àwôn ará ìlú ti lô ké bá ôba kí ó bá àwôn yanjú õràn tí ó dé bá wôn. Nígbà tí ó ÿe wàyí o, àwôn ìkòokò pàápàá wá tún ara mú, wön bêrê sí í gbé àwôn ômô ará ìlú Êyìn-õla. Àwôn ìlú tún ké lô sí õdõ õba, ÿùgbön ôba kò ka õrõ náà sí rárá.
Ní ôjö kan nígbà tí ômô ôba Fadérera àti àwôn çmêwà bàbá rê þ ÿiré lórí pápá tí ó wà lëbàá ààfin, ìkòokò þlá kan yô sí wôn, ó sì gbé ômô ôba lô ráúráú. Nígbà tí ôba gbö ohun tí ó ÿçlê, ó kígbe ní ohùn rara.
Õrõ náà wá ya gbogbo ìlú lënu nítorí pé ôba pàÿç lësêkçsê pé kí gbogbo àwôn ôdç atamátàsé ìlú jáde, kí wön sì pa gbogbo ìkòokò tí ó wà agbègbè náà. Sùgbön ìkòokò tí pa ômô ôba Fadérera jç. Êpa kò bóró mö.
Asõtàn fi Ôba Fadérera hàn bíi
Bayanin Amsa
Ôba Fadérera þ fi àwôn ènìyàn ìlú gún lágídí nígbá tí wön bá lö sô fún un pè ìkookò pa çran wôn.
Tambaya 39 Rahoto
ÈDÈ
Ìrókíròó tí a bá pè nígbà ti ìdíwö wà fún èémí ni
Bayanin Amsa
Àpççrç ni b, d àti k.
Tambaya 40 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àjà ló lçrù ni ìbéèrè dá lé.
Ta ni awakõ mötò WOT 0024 tí ó ÿe jàýbá?
Bayanin Amsa
Tá íwò ló wa ôkõ ní ìwàkuwà.
Tambaya 41 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àjà ló lçrù ni ìbéèrè dá lé.
Iÿë wo ni Lápàdé bêrê sí ´ÿe ní kété ti ó fi iÿë ôlöpàá sílè?
Tambaya 42 Rahoto
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Ôba Fadérera ní oko kòkó àti oko obì, ó ní oko iÿu àti oko òwú, ilá inú oko rè ni gbogbo ìlú gbójú lé, iÿu àkùrõ rê níí kökö yôjú sí ôjà. Oko ôba gbòòrò púpõ.Sé ìgbà púpõ ni õpõlôpõ ènìyàn þ lô láti ÿiÿç õfë fún ôba. Ôba tún fi ôgbôn ÿe é tó bëê tí irè oko rê kò wön tó ti çlòmíràn.
Ôba Fadérera bí ômôkùnrin kan tí ó fëràn púpõ. Ômô ôba yìí kì í ÿe iÿë kankan, àfi ki ó máa ÿiré nínu ôgbà baba rê. Àwôn ìránÿë põ láti fún un ní gbogbo ohun tí ó bá þ fë. Aÿô tuntun ni ômô ôba þ wõ ní ojoojúmö. Ôba kë ômô náà bí çyin ojú, ó kë ç pêlú ohun ìní àti ìránÿë.
Ohun kan wá jë êdùn ôkàn àwôn ará ìlú Êyìn-Õla. Ohun náà ni pé, ìkòokò a máa dédé wô ìlú láti gbé ewúrë tàbí àgùntàn wôn lô. Ní ìgbà púpõ ni àwôn ará ìlú ti lô ké bá ôba kí ó bá àwôn yanjú õràn tí ó dé bá wôn. Nígbà tí ó ÿe wàyí o, àwôn ìkòokò pàápàá wá tún ara mú, wön bêrê sí í gbé àwôn ômô ará ìlú Êyìn-õla. Àwôn ìlú tún ké lô sí õdõ õba, ÿùgbön ôba kò ka õrõ náà sí rárá.
Ní ôjö kan nígbà tí ômô ôba Fadérera àti àwôn çmêwà bàbá rê þ ÿiré lórí pápá tí ó wà lëbàá ààfin, ìkòokò þlá kan yô sí wôn, ó sì gbé ômô ôba lô ráúráú. Nígbà tí ôba gbö ohun tí ó ÿçlê, ó kígbe ní ohùn rara.
Õrõ náà wá ya gbogbo ìlú lënu nítorí pé ôba pàÿç lësêkçsê pé kí gbogbo àwôn ôdç atamátàsé ìlú jáde, kí wön sì pa gbogbo ìkòokò tí ó wà agbègbè náà. Sùgbön ìkòokò tí pa ômô ôba Fadérera jç. Êpa kò bóró mö.
Êdùn ôkàn àwôn ará ìlú Êyìn-Õla ni
Bayanin Amsa
The passage is written in the Yoruba language, and it tells a story about a king named Oba Faderera and the people of his city, Eyin-Ola. The question asks for the meaning of "Edun Okan" among the people of Eyin-Ola. Based on the context of the story, "Edun Okan" refers to a festival or event that involves the sacrifice of a sheep or a goat to appease the gods or ancestors. The festival is significant to the people of Eyin-Ola, as it is a time of celebration and unity, where everyone comes together to participate in the sacrifice and feast. Therefore, "Ikooko ti o daamu ilu" (the festival of the city), is the correct answer.
Tambaya 44 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àbíkú S’olóògùn D’èké ni ìbéèrè dá lé.
Ta ni ó sô pé, ‘kì í ÿe çni méje ni ç ó pa, a ti di méjô’?
Tambaya 45 Rahoto
ÌßÊßE
Çgbë awo tó þ kópa pàtàkì nínú ètò ìÿèlú láyé àtijö ni
Bayanin Amsa
Àwôn ômô çgbë ògbóni ni wön þ bójútó ètò ìÿèlú láyé àtijö.
Tambaya 46 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Kí ni Õkánlàwön pè ní obì àwôn káþsëlõ?
Bayanin Amsa
Àdàpè owó ni obì, tàbí ÿôwökúdúrú.
Tambaya 47 Rahoto
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ìwúre Níbi Àÿeyç ni ìbéèrè dá lé.
Nínú Ìwúre Níbi Àsè Ìgbéyàwó, awúre sô pé àbímôlémô ni ti eku çdá, kí ló pe ti àtôlêdölê?
Bayanin Amsa
Àdán kì í gùn bëê ní won kì í yé bíí ti àwôn çyç yòókù; a máa n bá ômô nínú ômô wôn ni.
Tambaya 48 Rahoto
ÈDÈ
Fi àmì-ohùn tó tõnà sórí Olubôbôtiribô láti fún un ní ìtumõ tó péye.
Bayanin Amsa
Tambaya 49 Rahoto
ÈDÈ
ße ìtumõ ‘Uneasy lies the head that wears a crown’.
Tambaya 50 Rahoto
ÈDÈ
Ète môfölõjì tí a lò láti ÿêdá ômôkömô ni
Za ka so ka ci gaba da wannan aikin?