JAMB UTME - Hausa - 2010

RUBUTACCEN ADABI: ZUBE
Marubucin Shaihu Umar ya yi amfani da salon harshe mai

Awọn alaye Idahun

WASAN KWAIKWAYO
‘‘Malam Jatau, ka san yarinyar nan da ke zaune a ƙusurwar ɗaki, ga ta can ta leƙo da kanta ta taga?’’
Wanda ya yi wannan magana a Jatau Na Kyallu na S. Maƙarfi, shi ne

Awọn alaye Idahun

WASAN KWAIKWAYO
An tsara rubutun wasannin Zaman Duniya Iyawa Ne na Y. Ladan

Awọn alaye Idahun

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

A karkara da ma wasu manyan garuruwa ƙalilan, mutane kan haɗu su riƙa cin abinci tare. Akan zaɓi gidan mutum ɗaya daga cikinsu ya zama shi ne matattara. Mutumin da aka zaɓi gidansa, kusan shi ne shugaba, kuma ya fi kowa yawan shekaru. A wasu lokuta kuma, ana duba gidan da ya fi yalwa, ko ya fi zama kan hanya, babu wahala sosai zuwa gidan, musamman da damina.

A wurin haɗuwa a ci abinci tare, kowane magidanci zai kawo abincin da aka dafa a gidansa, wanda ya fi shiga. Nan fa matan da suka ƙware suke shan yabo da godiya. Waɗanda ba su iya ba kuwa, aiki ya gan su da kuma takaici. Saboda wasu mazan kan yi wa matansu gori. Ba nan ma abin ya tsaya ba, rashin iya abincin nan na iya haddasa mutuwar aure, idan ba a kai hankali nesa ba. Al’amari ya yi muni ke nan.

Cikin abubuwan da ake kawowa, akwai tuwo da shinkafa da fate da ɗan wake da dambu da alkubus da doya da taliya da kuma makaroni. Ana kawo wasu daga cikin waɗannan nau’o’in abinci tare da miya, wasu kuma a siffar dafa-duka. Duka dai wannan, ya danganta da irin cefanen da maigida ya yi. Akwai alfanu babba game da wannan zama. Da farko, akwai kyautata dangantaka da zaman tare. Ana kuma taimakon juna ta hanyar tattauna matsalolin da suka addabe su. Wanda ma ba ya da ƙarfin yin abinci wani lokaci, ba zai tagayyara ba, zai sami abin da zai ci a wajen.

Babbar fa’idar cin abinci tare, ita ce

Awọn alaye Idahun

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

‘‘Ba neman aure ke da wuya ba, shigaka-fito’’. Ka ga shiga-ka-fito ɗin nan, lallai shiga-ka-fito ɗin ne! Domin aljihu kan jigata kafin a kai ga biki. Tuddan da al’ada ta tanada, waɗanda dole sai an haye su, suna da yawa.

Yanzu ɗauki misalin kayan na–gani-inaso, wato ’yan kayan nan da ake shiryawa a kai gidan su yarinya a karon farko. Ma’anar yin haka, wai iyaye su san cewa manemin auren ’yarsu da gaske yake. To, ina dole ga yin haka? Da can da yake zuwa yana zance da ’yarsu yana yi mata hasafi, ba a san da gaske yake ba?

Gangaro kan kayan toshi. Nan ma tsabagen kuɗi ake kashewa a sayi suturu da kayan shafe-shafe a kai wa yarinya. Kada fa ka ce zuwa zance da manemi yake yana yi wa yarinya kyauta mako-mako, shi ke nan, ya wadatar. Ina, ko kaɗan!

Kada ka mance da kuɗin gaisuwar iyaye da dukiyar aure kafin a yi baiko da sa ranar biki. Kuɗi ne maɗiɗɗiki ake tanada a kai wa iyayen yarinya da niyyar dai wannan abu da aka ambata.

Duk bayan wannan, ana sa ranar aure, manemin yarinya ya dosa karakaina ke nan daga wannan gida zuwa wancan, ko ma wannan gari zuwa wancan da sunan gayar da iyaye da kakanninta, wai don su san shi. I, za su san shi mana, tun da ba yana zuwa ne ziƙau ba! Da zarar biki ya kawo jiki kuma, uwa-uba za a shirya kayan lefe na fitar hankali a kai wa yarinya. Nan ma dukiya ake narkawa.

Haƙiƙa duk waɗannan abubuwa al’ada ce kawai ta ƙaƙaba wa al’umma. Ai ta fuskar dukiya, muhimmin abu ga aure, sadaki. Amma abin takaici, yanzu an yi masa mahalli a can ƙarshen sahu!

Tuddai nawa na neman aure aka ambata?

Awọn alaye Idahun

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

‘‘Ba neman aure ke da wuya ba, shigaka-fito’’. Ka ga shiga-ka-fito ɗin nan, lallai shiga-ka-fito ɗin ne! Domin aljihu kan jigata kafin a kai ga biki. Tuddan da al’ada ta tanada, waɗanda dole sai an haye su, suna da yawa.

Yanzu ɗauki misalin kayan na–gani-inaso, wato ’yan kayan nan da ake shiryawa a kai gidan su yarinya a karon farko. Ma’anar yin haka, wai iyaye su san cewa manemin auren ’yarsu da gaske yake. To, ina dole ga yin haka? Da can da yake zuwa yana zance da ’yarsu yana yi mata hasafi, ba a san da gaske yake ba?

Gangaro kan kayan toshi. Nan ma tsabagen kuɗi ake kashewa a sayi suturu da kayan shafe-shafe a kai wa yarinya. Kada fa ka ce zuwa zance da manemi yake yana yi wa yarinya kyauta mako-mako, shi ke nan, ya wadatar. Ina, ko kaɗan!

Kada ka mance da kuɗin gaisuwar iyaye da dukiyar aure kafin a yi baiko da sa ranar biki. Kuɗi ne maɗiɗɗiki ake tanada a kai wa iyayen yarinya da niyyar dai wannan abu da aka ambata.

Duk bayan wannan, ana sa ranar aure, manemin yarinya ya dosa karakaina ke nan daga wannan gida zuwa wancan, ko ma wannan gari zuwa wancan da sunan gayar da iyaye da kakanninta, wai don su san shi. I, za su san shi mana, tun da ba yana zuwa ne ziƙau ba! Da zarar biki ya kawo jiki kuma, uwa-uba za a shirya kayan lefe na fitar hankali a kai wa yarinya. Nan ma dukiya ake narkawa.

Haƙiƙa duk waɗannan abubuwa al’ada ce kawai ta ƙaƙaba wa al’umma. Ai ta fuskar dukiya, muhimmin abu ga aure, sadaki. Amma abin takaici, yanzu an yi masa mahalli a can ƙarshen sahu!

Ziƙau a labarin na nufin

Awọn alaye Idahun

RUBUTACCEN ADABI: ZUBE
Wane ne tauraron labarin ‘Kwaɗayi Mabuɗin Wahala…’ na Magana Jari Ce Na III na A. Imam ?

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan AL’ADU
Ana danganta itaciyar tsamiya da

Awọn alaye Idahun

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

A karkara da ma wasu manyan garuruwa ƙalilan, mutane kan haɗu su riƙa cin abinci tare. Akan zaɓi gidan mutum ɗaya daga cikinsu ya zama shi ne matattara. Mutumin da aka zaɓi gidansa, kusan shi ne shugaba, kuma ya fi kowa yawan shekaru. A wasu lokuta kuma, ana duba gidan da ya fi yalwa, ko ya fi zama kan hanya, babu wahala sosai zuwa gidan, musamman da damina.

A wurin haɗuwa a ci abinci tare, kowane magidanci zai kawo abincin da aka dafa a gidansa, wanda ya fi shiga. Nan fa matan da suka ƙware suke shan yabo da godiya. Waɗanda ba su iya ba kuwa, aiki ya gan su da kuma takaici. Saboda wasu mazan kan yi wa matansu gori. Ba nan ma abin ya tsaya ba, rashin iya abincin nan na iya haddasa mutuwar aure, idan ba a kai hankali nesa ba. Al’amari ya yi muni ke nan.

Cikin abubuwan da ake kawowa, akwai tuwo da shinkafa da fate da ɗan wake da dambu da alkubus da doya da taliya da kuma makaroni. Ana kawo wasu daga cikin waɗannan nau’o’in abinci tare da miya, wasu kuma a siffar dafa-duka. Duka dai wannan, ya danganta da irin cefanen da maigida ya yi. Akwai alfanu babba game da wannan zama. Da farko, akwai kyautata dangantaka da zaman tare. Ana kuma taimakon juna ta hanyar tattauna matsalolin da suka addabe su. Wanda ma ba ya da ƙarfin yin abinci wani lokaci, ba zai tagayyara ba, zai sami abin da zai ci a wajen.

Mutumin da ake haɗuwa, a ci abinci gidansa, yana matsayin

Awọn alaye Idahun

Daga labarin da aka rubuta, mutumin da ake haɗuwa ya ci abinci tare a gidansa, kuma kusan shi ne shugaba. Shugaba shi ne mutumin da aka haɗu a cikin labarin. Ana samu tsarin shugaba a wurin haɗuwa a gidan matansu. Ana kawo abincin da aka dafa a gidansa, wanda kowane magidanci zai kawo abincin da ya fi shiga. Ana yi matsayin shugaba ta hanyar tattauna matsalolin da suka addabe su. So, the answer is Shugaba.

HARSHE : NAHAWU
Alamomin (:) da (-) ana kiran su

Awọn alaye Idahun

WAƘA
Jigon waƙar ‘‘Mu Sha Falala’’ ta Sarkin Zazzau Aliyu Ɗansidi a Waƙoƙin Hausa, shi ne

Awọn alaye Idahun

The song "Mu Sha Falala" by Sarkin Zazzau Aliyu Dansidi is a type of music known as "Waƙoƙin Hausa," which is a traditional genre of music in the Hausa language. It is a form of praise song that is often used to celebrate important events or people. In this case, it is likely that the song is praising the achievements or virtues of the Sarkin Zazzau Aliyu Dansidi. Therefore, the label that best describes the song is "faɗakarwa," which means "praise."

HARSHE : NAHAWU
Wace kalma ke da wasula dogaye?

Awọn alaye Idahun

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

A karkara da ma wasu manyan garuruwa ƙalilan, mutane kan haɗu su riƙa cin abinci tare. Akan zaɓi gidan mutum ɗaya daga cikinsu ya zama shi ne matattara. Mutumin da aka zaɓi gidansa, kusan shi ne shugaba, kuma ya fi kowa yawan shekaru. A wasu lokuta kuma, ana duba gidan da ya fi yalwa, ko ya fi zama kan hanya, babu wahala sosai zuwa gidan, musamman da damina.

A wurin haɗuwa a ci abinci tare, kowane magidanci zai kawo abincin da aka dafa a gidansa, wanda ya fi shiga. Nan fa matan da suka ƙware suke shan yabo da godiya. Waɗanda ba su iya ba kuwa, aiki ya gan su da kuma takaici. Saboda wasu mazan kan yi wa matansu gori. Ba nan ma abin ya tsaya ba, rashin iya abincin nan na iya haddasa mutuwar aure, idan ba a kai hankali nesa ba. Al’amari ya yi muni ke nan.

Cikin abubuwan da ake kawowa, akwai tuwo da shinkafa da fate da ɗan wake da dambu da alkubus da doya da taliya da kuma makaroni. Ana kawo wasu daga cikin waɗannan nau’o’in abinci tare da miya, wasu kuma a siffar dafa-duka. Duka dai wannan, ya danganta da irin cefanen da maigida ya yi. Akwai alfanu babba game da wannan zama. Da farko, akwai kyautata dangantaka da zaman tare. Ana kuma taimakon juna ta hanyar tattauna matsalolin da suka addabe su. Wanda ma ba ya da ƙarfin yin abinci wani lokaci, ba zai tagayyara ba, zai sami abin da zai ci a wajen.

Mata na kuɓuta daga gorin mazansu saboda iya

Awọn alaye Idahun

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

‘‘Ba neman aure ke da wuya ba, shigaka-fito’’. Ka ga shiga-ka-fito ɗin nan, lallai shiga-ka-fito ɗin ne! Domin aljihu kan jigata kafin a kai ga biki. Tuddan da al’ada ta tanada, waɗanda dole sai an haye su, suna da yawa.

Yanzu ɗauki misalin kayan na–gani-inaso, wato ’yan kayan nan da ake shiryawa a kai gidan su yarinya a karon farko. Ma’anar yin haka, wai iyaye su san cewa manemin auren ’yarsu da gaske yake. To, ina dole ga yin haka? Da can da yake zuwa yana zance da ’yarsu yana yi mata hasafi, ba a san da gaske yake ba?

Gangaro kan kayan toshi. Nan ma tsabagen kuɗi ake kashewa a sayi suturu da kayan shafe-shafe a kai wa yarinya. Kada fa ka ce zuwa zance da manemi yake yana yi wa yarinya kyauta mako-mako, shi ke nan, ya wadatar. Ina, ko kaɗan!

Kada ka mance da kuɗin gaisuwar iyaye da dukiyar aure kafin a yi baiko da sa ranar biki. Kuɗi ne maɗiɗɗiki ake tanada a kai wa iyayen yarinya da niyyar dai wannan abu da aka ambata.

Duk bayan wannan, ana sa ranar aure, manemin yarinya ya dosa karakaina ke nan daga wannan gida zuwa wancan, ko ma wannan gari zuwa wancan da sunan gayar da iyaye da kakanninta, wai don su san shi. I, za su san shi mana, tun da ba yana zuwa ne ziƙau ba! Da zarar biki ya kawo jiki kuma, uwa-uba za a shirya kayan lefe na fitar hankali a kai wa yarinya. Nan ma dukiya ake narkawa.

Haƙiƙa duk waɗannan abubuwa al’ada ce kawai ta ƙaƙaba wa al’umma. Ai ta fuskar dukiya, muhimmin abu ga aure, sadaki. Amma abin takaici, yanzu an yi masa mahalli a can ƙarshen sahu!

Manufar na-gani-ina-so, ita ce bayyana

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA Hausa
Wane rukunin waƙoƙin mata aka fi sani da batsa da zage-zage?

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan AL’ADU
Daga cikin waɗannan bukukuwa a wanne ne ake ɗauri?

Awọn alaye Idahun

HARSHE : NAHAWU
Idan aka kira mutum inuwar giginya ana nufin ba ya kyautata wa

Awọn alaye Idahun

WAƘA
‘‘Shi ke sa ƙasa ta koma baya, Cikin duniya da lalaci’’
Wane abu mawaƙin nan yake nufi a wannan baiti daga Waƙoƙin Mu’azu Haɗeja?

Awọn alaye Idahun

HARSHE : NAHAWU
Wacce ke da hanyar jam’i daban?

Awọn alaye Idahun

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

‘‘Ba neman aure ke da wuya ba, shigaka-fito’’. Ka ga shiga-ka-fito ɗin nan, lallai shiga-ka-fito ɗin ne! Domin aljihu kan jigata kafin a kai ga biki. Tuddan da al’ada ta tanada, waɗanda dole sai an haye su, suna da yawa.

Yanzu ɗauki misalin kayan na–gani-inaso, wato ’yan kayan nan da ake shiryawa a kai gidan su yarinya a karon farko. Ma’anar yin haka, wai iyaye su san cewa manemin auren ’yarsu da gaske yake. To, ina dole ga yin haka? Da can da yake zuwa yana zance da ’yarsu yana yi mata hasafi, ba a san da gaske yake ba?

Gangaro kan kayan toshi. Nan ma tsabagen kuɗi ake kashewa a sayi suturu da kayan shafe-shafe a kai wa yarinya. Kada fa ka ce zuwa zance da manemi yake yana yi wa yarinya kyauta mako-mako, shi ke nan, ya wadatar. Ina, ko kaɗan!

Kada ka mance da kuɗin gaisuwar iyaye da dukiyar aure kafin a yi baiko da sa ranar biki. Kuɗi ne maɗiɗɗiki ake tanada a kai wa iyayen yarinya da niyyar dai wannan abu da aka ambata.

Duk bayan wannan, ana sa ranar aure, manemin yarinya ya dosa karakaina ke nan daga wannan gida zuwa wancan, ko ma wannan gari zuwa wancan da sunan gayar da iyaye da kakanninta, wai don su san shi. I, za su san shi mana, tun da ba yana zuwa ne ziƙau ba! Da zarar biki ya kawo jiki kuma, uwa-uba za a shirya kayan lefe na fitar hankali a kai wa yarinya. Nan ma dukiya ake narkawa.

Haƙiƙa duk waɗannan abubuwa al’ada ce kawai ta ƙaƙaba wa al’umma. Ai ta fuskar dukiya, muhimmin abu ga aure, sadaki. Amma abin takaici, yanzu an yi masa mahalli a can ƙarshen sahu!

Shiga-ka-fito wajen neman aure ta fi alaƙa da

Awọn alaye Idahun

WAƘA
Babban amsa-amon waƙar ‘Mu Sha Falala’ ta Sarkin Zazzau Aliyu Ɗansidi a Waƙoƙin Hausa, shi ne

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan AL’ADU
Wanda shaƙuwar abota ta haɗa ku, shine

Awọn alaye Idahun

WASAN KWAIKWAYO
‘‘Wane ne ya ce da kai babu bashi tsakaninmu da kai! Ina gidana na bakin kasuwa wanda na gada daga wurin ubanmu ?’’
A ina ake wannan magana a Jatau Na Kyallu na S. Maƙarfi?

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan AL’ADU
Wace sana’a ce aka fi sanin mata zalla da yi?

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan AL’ADU
Akan kira ɗan da aka haifa bayan tagwaye

Awọn alaye Idahun

RUBUTACCEN ADABI: ZUBE
Abu na farko cikin ashirin da Waziri Aku ya faɗa wa ɗansa Fasih, a Magana Jari Ce Na III, na A. Imam, shi ne

Awọn alaye Idahun

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

A karkara da ma wasu manyan garuruwa ƙalilan, mutane kan haɗu su riƙa cin abinci tare. Akan zaɓi gidan mutum ɗaya daga cikinsu ya zama shi ne matattara. Mutumin da aka zaɓi gidansa, kusan shi ne shugaba, kuma ya fi kowa yawan shekaru. A wasu lokuta kuma, ana duba gidan da ya fi yalwa, ko ya fi zama kan hanya, babu wahala sosai zuwa gidan, musamman da damina.

A wurin haɗuwa a ci abinci tare, kowane magidanci zai kawo abincin da aka dafa a gidansa, wanda ya fi shiga. Nan fa matan da suka ƙware suke shan yabo da godiya. Waɗanda ba su iya ba kuwa, aiki ya gan su da kuma takaici. Saboda wasu mazan kan yi wa matansu gori. Ba nan ma abin ya tsaya ba, rashin iya abincin nan na iya haddasa mutuwar aure, idan ba a kai hankali nesa ba. Al’amari ya yi muni ke nan.

Cikin abubuwan da ake kawowa, akwai tuwo da shinkafa da fate da ɗan wake da dambu da alkubus da doya da taliya da kuma makaroni. Ana kawo wasu daga cikin waɗannan nau’o’in abinci tare da miya, wasu kuma a siffar dafa-duka. Duka dai wannan, ya danganta da irin cefanen da maigida ya yi. Akwai alfanu babba game da wannan zama. Da farko, akwai kyautata dangantaka da zaman tare. Ana kuma taimakon juna ta hanyar tattauna matsalolin da suka addabe su. Wanda ma ba ya da ƙarfin yin abinci wani lokaci, ba zai tagayyara ba, zai sami abin da zai ci a wajen.

A labarin, nau’o’in abinci nawa aka lissafa?

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA Hausa
‘‘Na haƙa ta ƙi haƙo, na rufe ta ƙi rufo.’’

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan AL’ADU
Wanne ne bare daga cikin magungunan da magori ke bayarwa?

Awọn alaye Idahun

The question is asking for one of the materials that are commonly used to make brooms. In this case, "Sassaƙe," "Turare," and "Laya" are all Hausa words for different types of broomsticks, while "Shafi" is not typically used as a material for brooms. Therefore, the correct answer is one of the first three options: Sassaƙe, Turare, or Laya.

HARSHE : NAHAWU
Mene ne mabuɗin jumla?

Awọn alaye Idahun

Mene ne mabuɗin jumla an haɗa da 'Yankin suna'. Mabuɗin jumla ne a fagen harshen Hausa. Yana bayyana cewa mene ne aikin (synonym) da nahawu. 'Yankin suna' yana bayar da cewa mene ne kowane aikin (synonym) da suna. Haka kuma zai bayyana yadda mene ne da nahawu suka tafi aiki a cikin fasaha ta Hausa.

RUBUTACCEN ADABI: ZUBE
Tsirar da Shaihu Umar ya yi shi kaɗai bayan hadari, ta ba da damar

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan AL’ADU
Kwana nawa mace ke yi a lokacin takaba?

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan AL’ADU
Ana fitar da mataccen jini daga jiki ta hanyar

Awọn alaye Idahun

HARSHE : NAHAWU
A lafazin kalma, wane wasali ke gan?anta |g|?

Awọn alaye Idahun

HARSHE : NAHAWU
Unguwanni, kalma ce mai gaɓoɓi

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA Hausa
‘‘Neman magana, an ce da ’’

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA Hausa
Wanne ne habaici daga cikin waɗannan?

Awọn alaye Idahun

Daga cikin waɗannan, "Ƙaton kai kamar tulu" wani habaici ne. Habaici wani lokaci ya dace a matsayin al’umma, amma yana tsare yana zuwa. Wani abu ne da ke kwarewa ga abin da yake so ya yi, da na musamman a cikin soyayyar Hausawa. Habaici an je shi ne daga matasa da suka gano cewa babu wani kai aiki ne da ya kamata a yi ta hanyar ƙarfin masu aiki. Yana kamar wani kai da ya fi tsere matsalar jiki, idan an kai shi a matsayin al’umma. Ana sami yawa daga cikin shirin Hausa da ke sauke a shafin Dandalin Siyasa na BBC a Najeriya.

RUBUTACCEN ADABI: ZUBE
Abin da ya mamaye labarin Shaihu Umar shi ne

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan AL’ADU
Daga cikin muhimman ayyukan waziri, akwai

Awọn alaye Idahun

The question is asking which of the following is one of the important duties of a Waziri: - saukar da baƙi (oversight of the palace guards) - ɗaukar nauyin baƙi (management of the palace kitchen) - ba wa sarki shawara (advising the king) - kula da gidan sarki (supervision of the king's palace) To answer the question, one needs to identify the duty that is important for a Waziri. Option "ba wa sarki shawara" means advising the king, which is an important role of the Waziri as he is the chief advisor to the king. Therefore, the correct answer is "ba wa sarki shawara".

WAƘA
Mene ne jigon ‘Waƙar Hana Zalunci’ ta Salihu Kwantagora a Waƙoƙin Hausa?

Awọn alaye Idahun

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

A karkara da ma wasu manyan garuruwa ƙalilan, mutane kan haɗu su riƙa cin abinci tare. Akan zaɓi gidan mutum ɗaya daga cikinsu ya zama shi ne matattara. Mutumin da aka zaɓi gidansa, kusan shi ne shugaba, kuma ya fi kowa yawan shekaru. A wasu lokuta kuma, ana duba gidan da ya fi yalwa, ko ya fi zama kan hanya, babu wahala sosai zuwa gidan, musamman da damina.

A wurin haɗuwa a ci abinci tare, kowane magidanci zai kawo abincin da aka dafa a gidansa, wanda ya fi shiga. Nan fa matan da suka ƙware suke shan yabo da godiya. Waɗanda ba su iya ba kuwa, aiki ya gan su da kuma takaici. Saboda wasu mazan kan yi wa matansu gori. Ba nan ma abin ya tsaya ba, rashin iya abincin nan na iya haddasa mutuwar aure, idan ba a kai hankali nesa ba. Al’amari ya yi muni ke nan.

Cikin abubuwan da ake kawowa, akwai tuwo da shinkafa da fate da ɗan wake da dambu da alkubus da doya da taliya da kuma makaroni. Ana kawo wasu daga cikin waɗannan nau’o’in abinci tare da miya, wasu kuma a siffar dafa-duka. Duka dai wannan, ya danganta da irin cefanen da maigida ya yi. Akwai alfanu babba game da wannan zama. Da farko, akwai kyautata dangantaka da zaman tare. Ana kuma taimakon juna ta hanyar tattauna matsalolin da suka addabe su. Wanda ma ba ya da ƙarfin yin abinci wani lokaci, ba zai tagayyara ba, zai sami abin da zai ci a wajen.

A labarin, kalmar ƙware na daidai da

Awọn alaye Idahun

WASAN KWAIKWAYO
‘‘Yanzu tun abin nan Geda, me kike jira ba ki mayar da yarinyar nan ɗakinta ba?’’
Wa ya faɗi wannan magana a wasan ‘Bari Ba Shegiya Ba Ce’ na Zaman Duniya Iyawa Ne na Y. Ladan ?

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA Hausa
Yadda ake samun tatsuniya a bakunan tsofaffi, haka ake samun ƙissa a bakunan malaman

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan AL’ADU
Ɗanmaraya Jos ya na amfani ne da

Awọn alaye Idahun

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

‘‘Ba neman aure ke da wuya ba, shigaka-fito’’. Ka ga shiga-ka-fito ɗin nan, lallai shiga-ka-fito ɗin ne! Domin aljihu kan jigata kafin a kai ga biki. Tuddan da al’ada ta tanada, waɗanda dole sai an haye su, suna da yawa.

Yanzu ɗauki misalin kayan na–gani-inaso, wato ’yan kayan nan da ake shiryawa a kai gidan su yarinya a karon farko. Ma’anar yin haka, wai iyaye su san cewa manemin auren ’yarsu da gaske yake. To, ina dole ga yin haka? Da can da yake zuwa yana zance da ’yarsu yana yi mata hasafi, ba a san da gaske yake ba?

Gangaro kan kayan toshi. Nan ma tsabagen kuɗi ake kashewa a sayi suturu da kayan shafe-shafe a kai wa yarinya. Kada fa ka ce zuwa zance da manemi yake yana yi wa yarinya kyauta mako-mako, shi ke nan, ya wadatar. Ina, ko kaɗan!

Kada ka mance da kuɗin gaisuwar iyaye da dukiyar aure kafin a yi baiko da sa ranar biki. Kuɗi ne maɗiɗɗiki ake tanada a kai wa iyayen yarinya da niyyar dai wannan abu da aka ambata.

Duk bayan wannan, ana sa ranar aure, manemin yarinya ya dosa karakaina ke nan daga wannan gida zuwa wancan, ko ma wannan gari zuwa wancan da sunan gayar da iyaye da kakanninta, wai don su san shi. I, za su san shi mana, tun da ba yana zuwa ne ziƙau ba! Da zarar biki ya kawo jiki kuma, uwa-uba za a shirya kayan lefe na fitar hankali a kai wa yarinya. Nan ma dukiya ake narkawa.

Haƙiƙa duk waɗannan abubuwa al’ada ce kawai ta ƙaƙaba wa al’umma. Ai ta fuskar dukiya, muhimmin abu ga aure, sadaki. Amma abin takaici, yanzu an yi masa mahalli a can ƙarshen sahu!

Yaushe manemin yarinya ke zuwa gayar da iyaye da kakanninta?

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA Hausa
Su wa suka fi yin waƙoƙin talla?

Awọn alaye Idahun

WASAN KWAIKWAYO
Mene ne jigon Jatau Na Kyallu na S. Maƙarfi?

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA Hausa
A ina yara mata suke waƙe-waƙensu na gaɗa?

Awọn alaye Idahun

WAƘA
‘‘Mu tsere wa ci uku nana, ba Mu abincimmu babu ha’inci.’’
A wannan baiti na waƙar ‘Mu Yaƙi Jahilci’ ta Waƙoƙin Mu’azu Haɗeja, an yi amfani da

Awọn alaye Idahun

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA Hausa
Wanne ne gaskiya dangane da ƙissa?

Awọn alaye Idahun