JAMB UTME - Yoruba Language - 2007

ÌßÊßE
Àbùdá ômôlúàbí ni kí ó

Answer Details

Ômôlúwàbí kì í rín çnikëni fín.

ÈDÈ
Àbùdá tí ó þ fi iye sílébù hàn ni

Answer Details

Ònkà sílébù ló jë ká mõ bëê.

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ìyán Ogún Ôdún ni ìbéèrè dá lé.
Ta ni ìyàwó Arówóná?

Answer Details

Òun ló bímô fún Arówóná.

ÈDÈ
Bí F1 bá jë e, F2 yóò jë

Answer Details

“u” nikan ló lè bá “e” köwõö rìn. b. a. eku.

Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.

Ilé-ayé ò jë nýkan,

Àlá lásán ni,

Ôkàn tó þ sùn ti dòkú,

Nýkan ò rí bí a ti rò ó

Ilé-ayé gbçgë. 5

Sàréè ì ÿopin êdá.

Eérú fún eérú,

Eruku fún eruku,

Lôba-òkè sô fénìyàn,

Tó j’Ôlörun nípè. 10

Àmö hùwà bí çni pé,

Ojoojúmö lêdá þ súnmölé.

Máà gbëkêké ôlá

Máà nígbçkêlé nínú ôrõ.

Alágbára ayé, ç rôra ÿe. 15

Bí ó ti wù ká ki lökàn tó,

Kìkì ní í lù,

Báa bá gbölù ikú,

Àtorin arò ti þ kôjá lóde.

Ojú ogun layé. 20

Má bojú wêyìn,

Jà bí akin lójú ìjà.

Rántí ayé àkôni tó kôjá,

Wo àwòköÿe wôn fún ôjö õla tìrç.

Gbé ìgbé-ayé alààyè, 25

Jë kí òkú sunkún ara wôn.

Àwé, má ronú mö,

Jë ká máa ÿiÿé lô.

Máa jagun lô,

Má wêyìn, 30

Má ÿiyè méjì,

Bó pë, bó yá,

Ayõ þ bõ.

Kí ni akéwì sô pé yóò ÿe êdá tó gbö nípa ikú?

Answer Details

Gbogbo ènìyàn ló bêrù ikú.

ÈDÈ
Fáwëlì àìránmúpè àyanupè ààrin pçrçsç ni

Answer Details

Òun nìkan ni fáwêlì àìránmúpè ààrin nínú wôn.

ÈDÈ
Àfòmö ìbêrê ni a fi ÿêdá

Answer Details

Òun nìkan ni a ÿêdá nínú àwôn yòókù.

ÈDÈ
Àkôtö tí ó tõnà ni

Answer Details

Àwôn yòókù tako ìlànà àkôtö òde-òní.

ÌßÊßE
Èwo ni ìgbésê àkökö nínú àÿà ìgbéyàwó?

Answer Details

Ôkùnrin tó bá þ wá ìyàwó gbödõ kökö máa fojú wá ìyàwó tó wù u láti fë.

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àÿàyàn Àlö Onítàn ni ìbéèrè dá lé.
‘Nínú ìtàn Ôdç kan àti Õrê rè, eni tí ó fí ibi ÿú olóore ni

Answer Details

Ó kõ láti san oore.

ÈDÈ
Àkôtö gan ní

Answer Details

Òhun nì àkôtö òde-òní tó tõnà.

ÈDÈ
Èwo nínú ìwõnyi ló ní möfíìmù ìÿêdá kan?

Answer Details

Kò sí ìdáhùn nínú õrõ mërêêrin nítorí pé gbogbo wôn ló ní ju
möfíìmù ìÿêda kan.

Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.

Ilé-ayé ò jë nýkan,

Àlá lásán ni,

Ôkàn tó þ sùn ti dòkú,

Nýkan ò rí bí a ti rò ó

Ilé-ayé gbçgë. 5

Sàréè ì ÿopin êdá.

Eérú fún eérú,

Eruku fún eruku,

Lôba-òkè sô fénìyàn,

Tó j’Ôlörun nípè. 10

Àmö hùwà bí çni pé,

Ojoojúmö lêdá þ súnmölé.

Máà gbëkêké ôlá

Máà nígbçkêlé nínú ôrõ.

Alágbára ayé, ç rôra ÿe. 15

Bí ó ti wù ká ki lökàn tó,

Kìkì ní í lù,

Báa bá gbölù ikú,

Àtorin arò ti þ kôjá lóde.

Ojú ogun layé. 20

Má bojú wêyìn,

Jà bí akin lójú ìjà.

Rántí ayé àkôni tó kôjá,

Wo àwòköÿe wôn fún ôjö õla tìrç.

Gbé ìgbé-ayé alààyè, 25

Jë kí òkú sunkún ara wôn.

Àwé, má ronú mö,

Jë ká máa ÿiÿé lô.

Máa jagun lô,

Má wêyìn, 30

Má ÿiyè méjì,

Bó pë, bó yá,

Ayõ þ bõ.

Níbo ni akéwì fi wé ojú ìjà?

Answer Details

Yorùbá gbà pé àwa ènìyàn wá ja ogun nílé ayé ni

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ìgbá Lonígbàá Kà ni ìbéèrè dá lé.
Nínú Owó, ohun ti akéwì dàníyàn kí ó pa òun ti ni

Answer Details

Nítorí pé òÿì kì í ÿe ohun tó dára nínú ayé ènìyàn.

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àÿírí Amòòkùnjalè Tú ni ìbéèrè dá lé.
Kí ni ó fa ìjà lábúlé Alágbèdç?

Answer Details

Èrò ôkõ kan ló bá awakõ jà nítorí múrí méjì.

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ìyán Ogún Ôdún ni ìbéèrè dá lé.
Çni tó kó gbogbo ômô-ogun jô tó sì ÿètò ìjagun ni

Answer Details

Nítorí oyé tó jç láàrìn ìlú.

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ìgbá Lonígbàá Kà ni ìbéèrè dá lé.
Nínú Gbágùúdá, oúnjç wo ni ‘baálê’ ohun tí à þ fêgë ÿe?

Answer Details

Gààrí ló wöpõ jù nínú ohun tí a þ fi gbágúdá ÿe.

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àkójôpõ Ewi Alohùn Yorùbá ni ìbéèrè dá lé.
Nínú Èfê, kí ni àÿírí ìyàwó õgá Súlè tí õkôrin tú?

Answer Details

Inú ôjà ni àÿírí rê ti tú pé olè ni.

ÈDÈ
Orí àpólà-ìÿe ni

Answer Details

Láti orí àpólà-iÿe ni õrõ-ìÿe lílo yóò ti bêrê.

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àÿàyàn Àlö Onítàn ni ìbéèrè dá lé.
Nínú ìtán Ômô Onífèrè àti Àwôn Òbí rè, ômô mélòó ni bàbá olóko þlá bí?

Answer Details

Olóko þlá kò bí ju ômô méta.

Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.

Babárìndé nífêë Fôláÿadé púpõ. Fôláÿadé náà sì rèé, òrékelëwà ômôge, çlëyinjú-çgë, çlërin-ín êyç! Òun náà sì dá ìfë yìí padà pêlú ayõ àti ìdùnnú. ßùgbön bàbá Fôláÿadé ni igi wörökö tí þ da iná rú nídìí õrõ yìí: ó kórìíra Babárìndé nítorí pé ó kà á sí òtòÿì ènìyàn.Bëê ômôlójú rê sì ni Fôláÿadé í ÿe. Baba gbàgbö pé bí ômô òun bá fë Babárìndé, inú ìyà ni tôkôtaya wôn yóò wà.

Kì í kúkú í ÿe pé Babárìndé jë tálákà bëê náà: ó þ ÿiÿë gëgë bí òÿìÿë kékeré nílé-iÿë þlá kan, bëê ni kò sì tôrô jç, ÿùgbön ó kàn jë pé kò lówó tó Ayõkúnlé Atáyéwá, oníÿòwò kan tí baba Fôláÿadé fë kí ômô rê fë. Ìyá Fôláÿadé náà sì rèé, ibi tí ôkô rê bá tê sí ni òun náà þ tê sí. ßé ojúbõrõ kö ni a sì fi þ gbômô löwö èkùrö: àwôn òbí Fôláÿadé fi toògùn-toògùn fa ômô wôn fún Ayõkúnlé Atáyéwá ÿaya. Babárìndé banújë nídìí õrõ yìí, êdùn-ôkàn sì ni Fôláÿadé gbé wôlé ôkô.

Ôjö þ gorí ôjö, ôdún þ gorí ôdún, bëê ni ìgbà sì þ rékôjá lo. Fôláÿadé bí akô, ó bi abo nílé ôkô, ÿúgbön nýkan ò lô déédé fún ôkô rê mö lënu òwò rè. Àwôn oníbodè ti gbësê lé ôjà rê tó jë çgbêlëgbê náírà. Ó yáwó nílé-ìfowópamö, ÿùgbön kò rí i san padà. Àwôn báýkì bá gba ilé, ôkõ àti àwôn dúkìá rê mìíràn. Àtijç-àtimu wá di ìÿòro fún òun àti ìyàwó rê àti àwon ômô wôn pêlú.

Níhà kejì, Babárìndé náà ti gbéyàwó, ó sì tí bímô. Lënu iÿë rê wàyìí, ó ti di õgá, orí sì ti sún un sölá. Àwôn òbí Fôláÿadé wá þ wò sùnùn, wön rí i bí ìgbé-ayé Ayõkúnlé Atáyéwá ÿe þ lô, wön sì tún wo ti Fôláÿadé ômô wôn, bákan náà ni wön sì þ gbókèèrè wo ti Babárìndé bó ÿe þ dùn sí i fún un. Wön wá fika àbámò bônu: iwájú ò ÿeé lô, èyìn ò sì ÿeé padà sí fún wôn. Babárìndé, eni tí wôn rò pé kò lè pàgö ló wá dçni tí þ kölé aláruru. Ó wá hàn kedere sí wôn pé çni tí yóò dôlölà löla, orí ló mõ ön.

Kí ni ó fà á ti baba Föláÿadé fi kórìíra Babárìndé?

Answer Details

Òtòÿì ni Babárìndé.

ÌßÊßE
Níbo ni ètò ìsèlú láàrin àwôn Yorùba ti bêrê?

Answer Details

Bàbá àti ìyá ni olórí ilé àti alákòóÿo ilé.

ÌßÊßE
Ìwà ômôlúàbí ni kí a

Answer Details

Idahun ti o tona ni C
Explanation: ti a ba ran omo ni ise eru afi ti omo je iyen Yoruba fi n pe eyan ni omoluabi
Fi eje sinu tuto funfun jade tumo si wipe ki eniyan ma ro ero ki ero ko si ma so idakeji re jade.

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àkójôpõ Ewi Alohùn Yorùbá ni ìbéèrè dá lé.
Nínú Dadakúàdà, oríkì Aájì Báyò ni

Answer Details

Èyí ni oríkì tí gbogbo ayé fí þ pè é.

ÌßÊßE
Kí ni a fi þ gbé pósí òkú sínú ìbojì nílê Yorùbá?

Answer Details

The question is asking what Yoruba people put in a coffin during burial to represent a deceased person's possessions or attributes. The answer is Aÿô, which is a type of cloth that is traditionally used to wrap items in Yoruba culture. It is believed that the cloth carries the essence and memories of the person being buried, and so it is placed in the coffin to represent their possessions or attributes.

ÈDÈ
Èwo ni àfetíyá nínú ìwõnyí?

Answer Details

Bí a ÿe gbö ô ni a ÿe kô ö sílê.

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àÿàyàn Àlö Onítàn ni ìbéèrè dá lé.
Nínú ìtàn Ìdí tí Çyç Àkókó ÿe þ fçnu sô igi, ta ni àwôn ôkùnrin þ dù láti fë?

Answer Details

Wön þ dù Sçwçlç nítorí pé ó rçwà.

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àÿírí Amòòkùnjalè Tú ni ìbéèrè dá lé.
Õrë Orínmóògùnjë ti ó þ bá a ra kòkó ni

Answer Details

Õrë tímötímö ni orímóògùnjë àtí Ajíÿefínní.

ÈDÈ
Àgbê ni mo ri jë gbólóhùn

Answer Details

Ni ló sô gbólóhùn náà di alátçnumö.

ÈDÈ
ße ìtumõ ‘The committee will took into the crisis’.

Answer Details

The sentence "The committee will took into the crisis" is incorrect. The correct form of the sentence should be "The committee will look into the crisis." In this sentence, the correct verb to use is "look" and not "took". Therefore, the correct option is: "Ìgbìmõ á lè dá sí aáwõ náà" which means "The committee can look into the crisis."

ÌßÊßE
Çgbë-n-bígbo, àbí àjùmõ-gbélé-põ?
Ta ló lè pèdè yìí síni?

Answer Details

Çni tó juni lô le è ÿô bëê láti fí hàn pé òún ju olúwarê lô.

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àÿírí Amòòkùnjalè Tú ni ìbéèrè dá lé.
Çni ti `awôn ènìyàn fura sí jù nípa owó tó pòórá ni

Answer Details

Òun ló dúró ti Àkàngbé nígbà tí ara rê kò yá, nínú ìyêwù rê sì ni owó ti sônù.

ÈDÈ
Àpapõ jô àti mi yóò jë

Answer Details

Õrõ méjì tó dúró lötõõtõ ni wön.

Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.

Babárìndé nífêë Fôláÿadé púpõ. Fôláÿadé náà sì rèé, òrékelëwà ômôge, çlëyinjú-çgë, çlërin-ín êyç! Òun náà sì dá ìfë yìí padà pêlú ayõ àti ìdùnnú. ßùgbön bàbá Fôláÿadé ni igi wörökö tí þ da iná rú nídìí õrõ yìí: ó kórìíra Babárìndé nítorí pé ó kà á sí òtòÿì ènìyàn.Bëê ômôlójú rê sì ni Fôláÿadé í ÿe. Baba gbàgbö pé bí ômô òun bá fë Babárìndé, inú ìyà ni tôkôtaya wôn yóò wà.

Kì í kúkú í ÿe pé Babárìndé jë tálákà bëê náà: ó þ ÿiÿë gëgë bí òÿìÿë kékeré nílé-iÿë þlá kan, bëê ni kò sì tôrô jç, ÿùgbön ó kàn jë pé kò lówó tó Ayõkúnlé Atáyéwá, oníÿòwò kan tí baba Fôláÿadé fë kí ômô rê fë. Ìyá Fôláÿadé náà sì rèé, ibi tí ôkô rê bá tê sí ni òun náà þ tê sí. ßé ojúbõrõ kö ni a sì fi þ gbômô löwö èkùrö: àwôn òbí Fôláÿadé fi toògùn-toògùn fa ômô wôn fún Ayõkúnlé Atáyéwá ÿaya. Babárìndé banújë nídìí õrõ yìí, êdùn-ôkàn sì ni Fôláÿadé gbé wôlé ôkô.

Ôjö þ gorí ôjö, ôdún þ gorí ôdún, bëê ni ìgbà sì þ rékôjá lo. Fôláÿadé bí akô, ó bi abo nílé ôkô, ÿúgbön nýkan ò lô déédé fún ôkô rê mö lënu òwò rè. Àwôn oníbodè ti gbësê lé ôjà rê tó jë çgbêlëgbê náírà. Ó yáwó nílé-ìfowópamö, ÿùgbön kò rí i san padà. Àwôn báýkì bá gba ilé, ôkõ àti àwôn dúkìá rê mìíràn. Àtijç-àtimu wá di ìÿòro fún òun àti ìyàwó rê àti àwon ômô wôn pêlú.

Níhà kejì, Babárìndé náà ti gbéyàwó, ó sì tí bímô. Lënu iÿë rê wàyìí, ó ti di õgá, orí sì ti sún un sölá. Àwôn òbí Fôláÿadé wá þ wò sùnùn, wön rí i bí ìgbé-ayé Ayõkúnlé Atáyéwá ÿe þ lô, wön sì tún wo ti Fôláÿadé ômô wôn, bákan náà ni wön sì þ gbókèèrè wo ti Babárìndé bó ÿe þ dùn sí i fún un. Wön wá fika àbámò bônu: iwájú ò ÿeé lô, èyìn ò sì ÿeé padà sí fún wôn. Babárìndé, eni tí wôn rò pé kò lè pàgö ló wá dçni tí þ kölé aláruru. Ó wá hàn kedere sí wôn pé çni tí yóò dôlölà löla, orí ló mõ ön.

Êkö pàtàkì tí àyôkà yìí köni ni pé

Answer Details

Babárìndé ti kò lówó di olówó.

Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.

Ilé-ayé ò jë nýkan,

Àlá lásán ni,

Ôkàn tó þ sùn ti dòkú,

Nýkan ò rí bí a ti rò ó

Ilé-ayé gbçgë. 5

Sàréè ì ÿopin êdá.

Eérú fún eérú,

Eruku fún eruku,

Lôba-òkè sô fénìyàn,

Tó j’Ôlörun nípè. 10

Àmö hùwà bí çni pé,

Ojoojúmö lêdá þ súnmölé.

Máà gbëkêké ôlá

Máà nígbçkêlé nínú ôrõ.

Alágbára ayé, ç rôra ÿe. 15

Bí ó ti wù ká ki lökàn tó,

Kìkì ní í lù,

Báa bá gbölù ikú,

Àtorin arò ti þ kôjá lóde.

Ojú ogun layé. 20

Má bojú wêyìn,

Jà bí akin lójú ìjà.

Rántí ayé àkôni tó kôjá,

Wo àwòköÿe wôn fún ôjö õla tìrç.

Gbé ìgbé-ayé alààyè, 25

Jë kí òkú sunkún ara wôn.

Àwé, má ronú mö,

Jë ká máa ÿiÿé lô.

Máa jagun lô,

Má wêyìn, 30

Má ÿiyè méjì,

Bó pë, bó yá,

Ayõ þ bõ.

Níbo ni òpin êdá?

Answer Details

Lödõ Ôlörun tó dá êdá ni yóò ti lô jë àbõ löjö tí ikú bá dé.

Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.

Babárìndé nífêë Fôláÿadé púpõ. Fôláÿadé náà sì rèé, òrékelëwà ômôge, çlëyinjú-çgë, çlërin-ín êyç! Òun náà sì dá ìfë yìí padà pêlú ayõ àti ìdùnnú. ßùgbön bàbá Fôláÿadé ni igi wörökö tí þ da iná rú nídìí õrõ yìí: ó kórìíra Babárìndé nítorí pé ó kà á sí òtòÿì ènìyàn.Bëê ômôlójú rê sì ni Fôláÿadé í ÿe. Baba gbàgbö pé bí ômô òun bá fë Babárìndé, inú ìyà ni tôkôtaya wôn yóò wà.

Kì í kúkú í ÿe pé Babárìndé jë tálákà bëê náà: ó þ ÿiÿë gëgë bí òÿìÿë kékeré nílé-iÿë þlá kan, bëê ni kò sì tôrô jç, ÿùgbön ó kàn jë pé kò lówó tó Ayõkúnlé Atáyéwá, oníÿòwò kan tí baba Fôláÿadé fë kí ômô rê fë. Ìyá Fôláÿadé náà sì rèé, ibi tí ôkô rê bá tê sí ni òun náà þ tê sí. ßé ojúbõrõ kö ni a sì fi þ gbômô löwö èkùrö: àwôn òbí Fôláÿadé fi toògùn-toògùn fa ômô wôn fún Ayõkúnlé Atáyéwá ÿaya. Babárìndé banújë nídìí õrõ yìí, êdùn-ôkàn sì ni Fôláÿadé gbé wôlé ôkô.

Ôjö þ gorí ôjö, ôdún þ gorí ôdún, bëê ni ìgbà sì þ rékôjá lo. Fôláÿadé bí akô, ó bi abo nílé ôkô, ÿúgbön nýkan ò lô déédé fún ôkô rê mö lënu òwò rè. Àwôn oníbodè ti gbësê lé ôjà rê tó jë çgbêlëgbê náírà. Ó yáwó nílé-ìfowópamö, ÿùgbön kò rí i san padà. Àwôn báýkì bá gba ilé, ôkõ àti àwôn dúkìá rê mìíràn. Àtijç-àtimu wá di ìÿòro fún òun àti ìyàwó rê àti àwon ômô wôn pêlú.

Níhà kejì, Babárìndé náà ti gbéyàwó, ó sì tí bímô. Lënu iÿë rê wàyìí, ó ti di õgá, orí sì ti sún un sölá. Àwôn òbí Fôláÿadé wá þ wò sùnùn, wön rí i bí ìgbé-ayé Ayõkúnlé Atáyéwá ÿe þ lô, wön sì tún wo ti Fôláÿadé ômô wôn, bákan náà ni wön sì þ gbókèèrè wo ti Babárìndé bó ÿe þ dùn sí i fún un. Wön wá fika àbámò bônu: iwájú ò ÿeé lô, èyìn ò sì ÿeé padà sí fún wôn. Babárìndé, eni tí wôn rò pé kò lè pàgö ló wá dçni tí þ kölé aláruru. Ó wá hàn kedere sí wôn pé çni tí yóò dôlölà löla, orí ló mõ ön.

Àwôn òbí Fôláÿadé kábàámõ ìwà wôn nítorí pé

Answer Details

Babárìndé tí wön ròpin di ènìyàn pàtàkì ÿùgbön Atáyéwá di òtòÿì.

ÌßÊßE
Õkan nínú ohun tí a fi þ ÿe ìtöjú aláìsàn ni

Answer Details

Òògùn ti a fi þ wo aláisàn nílê Yorùbá ni àgbo.

ÈDÈ
I am indisposed túmõ sí

Answer Details

Òun nìkan ni ìtumõ tó ÿe wëkú.

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àkójôpõ Ewi Alohùn Yorùbá ni ìbéèrè dá lé.
Nínú Ìjálá, kí ni õkôrin sô pé ó máa þ gbêyìn àlè?

Answer Details

Nítorí pé kì í sí ìfë àtôkànwá láàrin àlè méji.

Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.

Babárìndé nífêë Fôláÿadé púpõ. Fôláÿadé náà sì rèé, òrékelëwà ômôge, çlëyinjú-çgë, çlërin-ín êyç! Òun náà sì dá ìfë yìí padà pêlú ayõ àti ìdùnnú. ßùgbön bàbá Fôláÿadé ni igi wörökö tí þ da iná rú nídìí õrõ yìí: ó kórìíra Babárìndé nítorí pé ó kà á sí òtòÿì ènìyàn.Bëê ômôlójú rê sì ni Fôláÿadé í ÿe. Baba gbàgbö pé bí ômô òun bá fë Babárìndé, inú ìyà ni tôkôtaya wôn yóò wà.

Kì í kúkú í ÿe pé Babárìndé jë tálákà bëê náà: ó þ ÿiÿë gëgë bí òÿìÿë kékeré nílé-iÿë þlá kan, bëê ni kò sì tôrô jç, ÿùgbön ó kàn jë pé kò lówó tó Ayõkúnlé Atáyéwá, oníÿòwò kan tí baba Fôláÿadé fë kí ômô rê fë. Ìyá Fôláÿadé náà sì rèé, ibi tí ôkô rê bá tê sí ni òun náà þ tê sí. ßé ojúbõrõ kö ni a sì fi þ gbômô löwö èkùrö: àwôn òbí Fôláÿadé fi toògùn-toògùn fa ômô wôn fún Ayõkúnlé Atáyéwá ÿaya. Babárìndé banújë nídìí õrõ yìí, êdùn-ôkàn sì ni Fôláÿadé gbé wôlé ôkô.

Ôjö þ gorí ôjö, ôdún þ gorí ôdún, bëê ni ìgbà sì þ rékôjá lo. Fôláÿadé bí akô, ó bi abo nílé ôkô, ÿúgbön nýkan ò lô déédé fún ôkô rê mö lënu òwò rè. Àwôn oníbodè ti gbësê lé ôjà rê tó jë çgbêlëgbê náírà. Ó yáwó nílé-ìfowópamö, ÿùgbön kò rí i san padà. Àwôn báýkì bá gba ilé, ôkõ àti àwôn dúkìá rê mìíràn. Àtijç-àtimu wá di ìÿòro fún òun àti ìyàwó rê àti àwon ômô wôn pêlú.

Níhà kejì, Babárìndé náà ti gbéyàwó, ó sì tí bímô. Lënu iÿë rê wàyìí, ó ti di õgá, orí sì ti sún un sölá. Àwôn òbí Fôláÿadé wá þ wò sùnùn, wön rí i bí ìgbé-ayé Ayõkúnlé Atáyéwá ÿe þ lô, wön sì tún wo ti Fôláÿadé ômô wôn, bákan náà ni wön sì þ gbókèèrè wo ti Babárìndé bó ÿe þ dùn sí i fún un. Wön wá fika àbámò bônu: iwájú ò ÿeé lô, èyìn ò sì ÿeé padà sí fún wôn. Babárìndé, eni tí wôn rò pé kò lè pàgö ló wá dçni tí þ kölé aláruru. Ó wá hàn kedere sí wôn pé çni tí yóò dôlölà löla, orí ló mõ ön.

Fôláÿadé gbé êdùn-ôkàn wôlékô nítorí pé

Answer Details

Nítorí pe àwôn bàbá rê kò jë kó fë çni tó wù ú.

ÌßÊßE
Dídá àásó çwà sí wöpõ láàrin àwôn

Answer Details

Fáàrí ni àwôn õdökùnrín fí þ ÿe.

LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ìyán Ogún Ôdún ni ìbéèrè dá lé.
Ta ni ó dábàá Ifábùnmi fún oyè Balógun?

Answer Details

Òun ni õrë rê.

Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.

Ilé-ayé ò jë nýkan,

Àlá lásán ni,

Ôkàn tó þ sùn ti dòkú,

Nýkan ò rí bí a ti rò ó

Ilé-ayé gbçgë. 5

Sàréè ì ÿopin êdá.

Eérú fún eérú,

Eruku fún eruku,

Lôba-òkè sô fénìyàn,

Tó j’Ôlörun nípè. 10

Àmö hùwà bí çni pé,

Ojoojúmö lêdá þ súnmölé.

Máà gbëkêké ôlá

Máà nígbçkêlé nínú ôrõ.

Alágbára ayé, ç rôra ÿe. 15

Bí ó ti wù ká ki lökàn tó,

Kìkì ní í lù,

Báa bá gbölù ikú,

Àtorin arò ti þ kôjá lóde.

Ojú ogun layé. 20

Má bojú wêyìn,

Jà bí akin lójú ìjà.

Rántí ayé àkôni tó kôjá,

Wo àwòköÿe wôn fún ôjö õla tìrç.

Gbé ìgbé-ayé alààyè, 25

Jë kí òkú sunkún ara wôn.

Àwé, má ronú mö,

Jë ká máa ÿiÿé lô.

Máa jagun lô,

Má wêyìn, 30

Má ÿiyè méjì,

Bó pë, bó yá,

Ayõ þ bõ.

Àwé túmõ sí

Answer Details

Orúkõ míràn fún õrë nílê Yorùbá ni àwé.

ÌßÊßE
Èwo ni ó fi ìgbàgbö Yorùbá nípa ayé lëyìn ikú hàn nínú ìwònyí?

Answer Details

Yorùbá gbàgbö pé àwôn êdá tí wön ti kú tí wön tõrun wá sí ayé ni egúngún.

Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.

Babárìndé nífêë Fôláÿadé púpõ. Fôláÿadé náà sì rèé, òrékelëwà ômôge, çlëyinjú-çgë, çlërin-ín êyç! Òun náà sì dá ìfë yìí padà pêlú ayõ àti ìdùnnú. ßùgbön bàbá Fôláÿadé ni igi wörökö tí þ da iná rú nídìí õrõ yìí: ó kórìíra Babárìndé nítorí pé ó kà á sí òtòÿì ènìyàn.Bëê ômôlójú rê sì ni Fôláÿadé í ÿe. Baba gbàgbö pé bí ômô òun bá fë Babárìndé, inú ìyà ni tôkôtaya wôn yóò wà.

Kì í kúkú í ÿe pé Babárìndé jë tálákà bëê náà: ó þ ÿiÿë gëgë bí òÿìÿë kékeré nílé-iÿë þlá kan, bëê ni kò sì tôrô jç, ÿùgbön ó kàn jë pé kò lówó tó Ayõkúnlé Atáyéwá, oníÿòwò kan tí baba Fôláÿadé fë kí ômô rê fë. Ìyá Fôláÿadé náà sì rèé, ibi tí ôkô rê bá tê sí ni òun náà þ tê sí. ßé ojúbõrõ kö ni a sì fi þ gbômô löwö èkùrö: àwôn òbí Fôláÿadé fi toògùn-toògùn fa ômô wôn fún Ayõkúnlé Atáyéwá ÿaya. Babárìndé banújë nídìí õrõ yìí, êdùn-ôkàn sì ni Fôláÿadé gbé wôlé ôkô.

Ôjö þ gorí ôjö, ôdún þ gorí ôdún, bëê ni ìgbà sì þ rékôjá lo. Fôláÿadé bí akô, ó bi abo nílé ôkô, ÿúgbön nýkan ò lô déédé fún ôkô rê mö lënu òwò rè. Àwôn oníbodè ti gbësê lé ôjà rê tó jë çgbêlëgbê náírà. Ó yáwó nílé-ìfowópamö, ÿùgbön kò rí i san padà. Àwôn báýkì bá gba ilé, ôkõ àti àwôn dúkìá rê mìíràn. Àtijç-àtimu wá di ìÿòro fún òun àti ìyàwó rê àti àwon ômô wôn pêlú.

Níhà kejì, Babárìndé náà ti gbéyàwó, ó sì tí bímô. Lënu iÿë rê wàyìí, ó ti di õgá, orí sì ti sún un sölá. Àwôn òbí Fôláÿadé wá þ wò sùnùn, wön rí i bí ìgbé-ayé Ayõkúnlé Atáyéwá ÿe þ lô, wön sì tún wo ti Fôláÿadé ômô wôn, bákan náà ni wön sì þ gbókèèrè wo ti Babárìndé bó ÿe þ dùn sí i fún un. Wön wá fika àbámò bônu: iwájú ò ÿeé lô, èyìn ò sì ÿeé padà sí fún wôn. Babárìndé, eni tí wôn rò pé kò lè pàgö ló wá dçni tí þ kölé aláruru. Ó wá hàn kedere sí wôn pé çni tí yóò dôlölà löla, orí ló mõ ön.

Ohun tó mú àyípadà burúkú bá Atáyéwá ni pé

Answer Details

Òbìrí ayé dé bá Atáyéwá.

ÈDÈ
Nínú Mò þ gààrí rê, gààrí

Answer Details

The question is asking about the main ingredient in "Mo papo garri" which is a popular West African snack made from cassava. The correct answer would be "õrõ-ìÿe", which means "ground cassava". This is because garri is made by peeling, washing, and grinding cassava roots into a paste, which is then fermented and sieved to produce granules that are roasted into the final product.

ÌßÊßE
Àsìkò wo ni a máa þ ÿe eré ìdárayá?

Answer Details

Èyí ni ìgbà tí ôwö bá dìlê lëyìn iÿë òòjö.

Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.

Ilé-ayé ò jë nýkan,

Àlá lásán ni,

Ôkàn tó þ sùn ti dòkú,

Nýkan ò rí bí a ti rò ó

Ilé-ayé gbçgë. 5

Sàréè ì ÿopin êdá.

Eérú fún eérú,

Eruku fún eruku,

Lôba-òkè sô fénìyàn,

Tó j’Ôlörun nípè. 10

Àmö hùwà bí çni pé,

Ojoojúmö lêdá þ súnmölé.

Máà gbëkêké ôlá

Máà nígbçkêlé nínú ôrõ.

Alágbára ayé, ç rôra ÿe. 15

Bí ó ti wù ká ki lökàn tó,

Kìkì ní í lù,

Báa bá gbölù ikú,

Àtorin arò ti þ kôjá lóde.

Ojú ogun layé. 20

Má bojú wêyìn,

Jà bí akin lójú ìjà.

Rántí ayé àkôni tó kôjá,

Wo àwòköÿe wôn fún ôjö õla tìrç.

Gbé ìgbé-ayé alààyè, 25

Jë kí òkú sunkún ara wôn.

Àwé, má ronú mö,

Jë ká máa ÿiÿé lô.

Máa jagun lô,

Má wêyìn, 30

Má ÿiyè méjì,

Bó pë, bó yá,

Ayõ þ bõ.

... i ní ìlà 17 töka sí

Answer Details

Lílù ni ôkàn ènìyàn þ lù nígbà gbogbo.

Answer Details

The question is asking which group of people among the options given do not have any say or contribution to decision-making in the meeting of the Ìyanÿélódi. - Ejò àtewúrë refers to the youngest age grade set in Yoruba land who are yet to be initiated into adulthood, they are not allowed to participate in decision-making meetings. - Çran àtaláýgbá refers to the elders council in the community, who are highly respected and have a say in decision making. - Àwọn àgbà õjẹ́ refers to the women council, who also have a say in decision-making meetings. - Àwọn õtõkùlú refers to the age grade set in Yoruba land who have already been initiated into adulthood and are eligible to participate in decision-making meetings. Therefore, the group of people who do not have any say or contribution to decision-making in the meeting of the Ìyanÿélódi are the ejò àtewúrë (youngest age grade set).

ÈDÈ
Nínú ßadé a máa lô söjà ôrôôrún, ibá-ìÿêlê tó je yô ni

Answer Details

Nítorí pé ßadé ÿí n lô sõjà ôrôôrún.